'Artık' Suyun Özellikleri

 Az kabul edilen sudan insan olsun hayvan olsun bir canlı içtiğinde bu su dört ayrı şekilde hüküm alır:

1- Temiz ve temizleyici olan artık su. İnsanın, atın ve eti yenen hayvanların içtiği su buna misaldir. 

2- Pis olup kullanılması caiz olmayan artık su: Köpek, domuz ya da aslan ve kurt gibi yırtıcı hayvanların içmiş olduğu su buna misaldir. 

3- Başka bir su varken kullanılması mekruh olan su: Kedi, dışarıda gezen tavuk ve yırtıcı kuşların içtikleri su buna misaldir.

4- Temizleyiciliğinde şüphe olan su: Katır ve eşeğin içtiği su buna misaldir. Açıklama  Az suyun ölçüsünü daha önce açıklamıştık (57 metre karelik alandan daha az olan ve yüksekliği beş parmağı geçmeyen durgun su). Bir canlı bu sudan içerse o su artık bir sudur ve dört ayrı hüküm alır.  Birincisi: İttifakla temiz ve temizleyici olduğu kabul edilen, kullanılmasında herhangi bir kerahet bulunmayan sudur. Ağzında pis bir şey bulunmayan insanın içtiği su buna misaldir. Nitekim Müslim’de Aişe validemizden şu rivayet vardır: “Ben âdetliyken su içiyor sonra da kabı Allah Resulü’ne uzatıyordum. O da benim ağzımı koyduğum yere mübarek ağzını koyarak o suyu içiyordu.” Eğer insanın ağzı pislenir de hemen ardından su içerse o su da pis hale gelir.  Bunun diğer bir misali atın içtiği sudur. Atın içtiği su, sahih görüşe göre ittifakla ve kerahetsiz bir şekilde temizdir. Bunun diğer bir örneği de deve, inek ve koyun gibi eti yenen hayvanların içtiği sulardır. Salma (dışarıda gezip pislik yiyebilen) bir hayvan olmadıktan sonra kerahetsiz bir şekilde bu hayvanın artığı temizdir. Salma bir hayvanın artığı ise üçüncü kısma dahildir ve mekruhtur.  İkincisi: Ağır pislik olan artıktır. Hafif olduğu da söylenmiştir. Bu artığın abdest gusül gibi temizlikte kullanılması caiz olmadığı gibi mecbur olmadıkça içilmesi de caiz değildir. Bütün köpek türlerinin içtiği su böyledir. Zira Darekutnî’nin Ebu Hureyre (r.a.) tarikiyle rivayet ettiği hadisi şerifte Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem köpeğin yaladığı kabın üç, beş veya yedi defa yıkanmasını istemiştir. Yaladığı kabın yıkanması gerekiyorsa, demek ki köpeğin salyası pistir ve içtiği su da pis olur. 

Bu konunun diğer bir örneği de domuzun içtiği sudur. Çünkü ayetteki “o pistir” (En’am Suresi, 6/5) beyanından dolayı domuz aynen (yani her şeyiyle) pistir. Diğer bir misal de kaplan ve kurt gibi gagalarıyla ya da pençeleriyle saldırıp avlarını yakalayan yırtıcı hayvanların içtiği sudur. Çünkü bunların su içerken kullandığı dillerindeki salyaları, etlerinden oluşur. Etleri ise haram ve necistir.  Üçüncüsü: Başka bir su varken abdestte kullanılması mekruh olan sulardır. Mesela kedinin kullandığı su bu gruba girer. Çünkü o hadisin de ifadesiyle insanlar arasında dolaşır durur. Kedinin artığının helal değil de mekruh olmasının sebebi, onun kendini pis şeylerden koruyamamasıdır.  Dışarıda gezen salma tavuk da böyledir. Çünkü o pislikler içinde gezer. Dolayısıyla artığı şüphe içerir. Eğer pislik yemediğinden emin olunursa kerahet (mekruhluk) kalkar.  Yırtıcı kuşlar da böyledir. Aslında prensip (kıyas) gereği, yırtıcı kuşların aslan kaplan benzeri yırtıcı hayvanlar gibi pis kabul edilmeleri gerekirdi. Fakat istihsan kuralı (bir delilden dolayı genel kuralın dışına çıkma) gereği kerahetle beraber caiz kabul edilmiştir. Çünkü yırtıcı kuşlar gagalarıyla su içerler. Gaga ise temiz bir kemiktir. Yırtıcı hayvanlar ise dilleriyle su içerler. Dillerindeki salya etlerinden türediği için pistir. Salyanın karıştığı az su da pis kabul edilir.  Evlerde bulunabilecek fare, yılan gibi hayvanların içtikleri artık sular da böyledir. Çünkü bunlar insanlarla içli dışlıdır. Onlardan kaçınmak mümkün değildir.  Dördüncü kısım ise temizleyiciliğinde şüpheli olan artık sudur. Bu suyun temizleyici olduğuna kesin hüküm verilemese de temizliği de inkâr edilemez. Katır ve eşeğin artıkları bu gruptandır. Sahih olan görüşe göre bu hayvanların salyaları temizdir. Bunlar hakkındaki şüphe, bunların etleri hakkındaki rivayetlerin farklılığından kaynaklanır. Başka bir su bulamayan bu suyu kullanabilir. Ancak arkasından bir de teyemmüm alması tedbir gereğidir. Bu şekilde kılacağı namazlar sahihtir. Böyle bir durumda abdesti önce alması teyemmümü sonra yapması efdaldir.