Nafile Namazlar 3

 97. DERS

NAFİLE NAMAZLAR – 3 (TAHİYYETÜ’L-MESCİD, ABDEST, DUHA, TEHECCÜD, İSTİHARE ve HACET NAMAZLARI)

Mekruh vakitlerin dışında, iki rekat mescidi selamlama (tahiyyatü’l-mescid) namazı kılmak sünnettir. Bu namaz, mescide girildiğinde oturmadan önce kılınır. Bunun delili Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) şu beyanıdır: “Mescide giren, iki rekat namaz kılmadan oturmasın.”

Mescide girip farz kılan, aynı zamanda mescid namazı da kılmış olur. Bunu Hanefi ulemasından Zeylaî kitabında ifade etmiştir. Aynı şekilde, mescide girip mescid namazına niyet etmeden kılınan herhangi bir namaz da mescid namazı yerine geçer. Çünkü mescid namazından maksat, mescide tazim ve hürmette bulunmaktır. Kılınan söz konusu namazlarla da bu eda edilmiş olur. Biz Hanefilere göre, mescide girer girmez oturan kişi, orada başka bir namaz kılacak olduktan sonra bu tazim ve hürmeti ihlal etmiş olmaz. Bununla beraber oturmadan iki rekat tahiyyatü’l-mescid namazı kılması daha faziletlidir. Bir gün içerisinde mescide birden fazla girenin, bu namazı bir defa kılması yeterlidir. 

Mescide girerken “Allahım, bana rahmet kapılarını aç”, mescidden çıkarken “Allahım Sen’in fazl u lütfunu isterim” şeklinde dua etmek menduptur. Çünkü Efendimiz (sallahu aleyhi ve sellem) böyle dua edilmesini istemiştir. 

Abdestten sonra, azalar kurumadan iki rekat namaz kılmak menduptur. Konuyla alakalı, Müslim’in rivayet ettiği bir hadiste Allah Rasulü şöyle buyurmuştur: “Güzelce abdest alıp, kalpten yönelerek iki rekat namaz kılan kimseye Cennet vacip olur.”

Duha namazı kılmak, tercih edilen görüşe göre menduptur. Duha namazı dört rekattır. Daha önce Aişe validemizden, Allah Rasulü’nün bu namazı dört rekat kıldığına dair rivayeti nakletmiştik. Allah Rasulü, dört rekatın üzerine dilediği kadar ilave ederdi. Bu yüzden, duha vaktinde dört rekat ve daha fazlasını kılmanın mendup olduğunu belirttik. Daha fazla kılmak isteyenler on iki rekat da kılabilirler. Nitekim Allah Resulü şöyle buyurmuştur: “Duha namazını iki rekat kılan, gafillerden yazılmaz. Dört rekat kılan, abidlerden yazılır. Altı rekat kılana o, bulunduğu gün için yeter. Sekiz kılan, saygıyla Allah’ın huzurunda eğilenlerden yazılır. On iki rekat kılana  Allah Cennet’te bir ev yapar.” 

Duha vaktinin tayinine gelince o, güneşin yükselmesinden zevalin öncesine kadardır. 

Gece namazı (teheccüt), özellikle gecenin sonunda kılınan namaz menduptur. Bunu daha önce zikretmiştik. En uygun olanı, gece sekiz rekat namaz kılmaktır. Cevhere’de de bu şekilde geçmektedir. Teheccüt namazının fazileti pek çoktur. Zira Allah Teala, bu namazı kılanları övdükten sonra “İnsan, kendisi için hazırlanan, gözünü gönlünü aydınlatacak o sürpriz mükafaatları bilmez.” (Secde suresi, 32/17) buyurmuştur. Tirmizi’de geçen bir hadiste ise şöyle buyurulur: “Size gece namazını tavsiye ederim. Çünkü o, sizden önceki salihlerin âdeti, Rabbinize yaklaşma vesilesi, hatalara keffaret, günaha karşı perdedir.”

İstihare (hayırlısını isteme) namazı da menduptur. Sünnette bu namaz açık şekilde yer almıştır. Hazreti Cabir (r.a.) şöyle naklediyor: “Allah Rasulü (sallallahu aleyhi ve sellem), Kur’an’dan bir sureyi öğretir gibi her işimizde bize istihareyi öğretti. Şöyle buyururdu: Bir derdi, önemli bir işi olan, farzın dışında iki rekat namaz kılsın. Sonra da şöyle dua etsin: Allahım, bu işin hayırlısını Sen’in ilmine havale ediyorum. Sen’in kudretinden bekliyorum. O büyük lütfundan istiyorum. Sen takdir edersin, ben edemem. Sen bilirsin, ben bilemem. Sen gaybları en iyi bilensin. Allahım, Sen bu işin benim dinim, dünyam ve akıbetim için hayırlı olduğunu biliyorsan, onu bana kolaylaştır ve bereketli kıl. Eğer onun benim dinim, dünyam ve akıbetim için şer olduğunu biliyorsan, onu benden beni de ondan uzaklaştır. Bana hayrı takdir et, sonra da beni takdirine razı eyle.” Ravi, dua eden kişinin ‘bu iş’ derken orada derdini ifade edeceğini söylemiştir. Bu hadisi Müslim’in dışındaki diğer kütüb-ü sitte imamları nakletmiştir. 

İstihare namazı kılıp böyle dua eden, eğer her hangi bir inşiraha, iç huzura erememişse, bunu yedi defa tekrar eder. Çünkü Efendimiz (aleyhissalatü vesselam), Hazreti Enes’e (r.a.) şöyle buyurmuştur:  “Enes! Eğer bir işe teşebbüs edecek olursan, Rabbinden hayırlısını dilemek için namaz kıl ve bunu yedi defa tekrar et. Sonra kalbine gelen kanaate bak, o gelen kanaat senin için hayırlı olandır.”

İki rekat olan hacet namazı da menduptur.  Abdullah b. Ebî Evfa’nın (r.a.) rivayetine göre Allah Rasulü şöyle buyurmuştur: “Allah’ın ya da insanlardan birinin yardımına ihtiyacı olan, güzelce abdest alıp iki rekat namaz kılsın. Allah’ı sena ettikten, Allah Rasulü’ne salat u selam getirdikten sonra şöyle dua etsin: Halim ve Kerim Allah’tan başka ilah yoktur. Büyük Arş’ın Rabbi, bütün noksanlıklardan münezzeh, bütün kemal sıfatların sahibidir. Alemlerin Rabbi Allah’a hamdolsun. Allahım, Sen’den rahmetini ve mağfiretini kesin bir şekilde gerektiren şeyleri, her türlü iyiliğin ganimetini, her türlü günahtan selameti istiyorum. Affetmediğin hiç bir günah, çıkış yolu göstermediğin hiç bir dert, rızana uygun olup da gidermediğin hiç bir ihtiyaç bırakma. Ey merhametlilerin en merhametlisi.” 

Şu dua da hacet duasıdır: “Allahım! Rahmet Peygamberi Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi ve sellem) vesilesiyle Sen’den ister ve Sana yönelirim. Ey Muhammed (aleyhissalâtü vesselam)! Bu ihtiyacımla alakalı, Seni vesile ederek Rabbime yönelir ve bu ihtiyacımı gidermesini O’ndan (c.c.) dilerim. Allahım, Allah Resulü’nü benim hakkımda şefaatçi eyle.” 

 الدرس السابع والتسعون

تحية المسجد وصلاة الضحى وإحياء الليالي

سن تحية المسجد بركعتين قبل الجلوس وأداء الفرض ينوب عنها، وكل صلاة أداها عند الدخول بلا نية التحية. وندب ركعتان بعد الوضوء قبل جفافه، وأربع فصاعدا في الضحى. وندب صلاة الليل وصلاة الاستخارة وصلاة الحاجة.

"سن تحية المسجد بركعتين" يصليهما في غير وقت مكروه، "قبل الجلوس" لقوله صلى الله عليه وسلم: "إذا دخل أحدكم المسجد فلا يجلس حتى يركع ركعتين". "وأداء الفرض ينوب عنها" قاله الزيلعي. "و" كذا "كل صلاة أداها عند الدخول بلا نية التحية"، لأنها لتعظيمه وحرمته، وقد حصل ذلك بما صلاه، ولا تفوت بالجلوس عندنا، وإن كان الأفضل فِعلَها قبله، وإذا تكرر دخوله يكفيه ركعتان في اليوم. وندب أن يقول عند دخوله المسجد اللهم افتح لي أبواب رحمتك، وعند خروجه اللهم إني أسألك من فضلك، لأمر النبي صلى الله عليه وسلم به. 

"وندب ركعتان بعد الوضوء قبل جفافه" لقوله صلى الله عليه وسلم: "ما من مسلم يتوضأ فيحسن وضوءه ثم يقوم فيصلي ركعتين يقبل عليهما بقلبه إلا وجبت له الجنة" رواه مسلم. "و" ندب صلاة الضحى على الراجح، وهي "أربع" ركعات، لما رويناه قريبا عن عائشة رضي الله عنها أنه عليه السلام كان يصلي الضحى أربع ركعات، ويزيد ما شاء فلذا قلنا ندب أربع "فصاعد في" وقت "الضحى"، ، فيزيد على الأربع اثنتي عشرة ركعة، لما روى الطبراني في الكبير عن أبي الدرداء قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "من صلى الضحى ركعتين لم يكتب من الغافلين، ومن صلى أربعا كتب من العابدين، ومن صلى ستا كُفي ذلك اليومَ، ومن صلى ثمانية كتبه الله تعالى من القانتين، ومن صلى اثني عشر ركعة بنى الله له بيتا في الجنة". وابتداؤه من ارتفاع الشمس إلى قبل زوالها

"وندب صلاة الليل" خصوصا آخره كما ذكرناه، وأقل ما ينبغي أن يتنفل بالليل ثمان ركعات، كذا في الجوهرة. وفضلها لا يُحصر، قال تعالى {فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ} (السجدة:17). وفي الترمذي قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "عليكم بصلاة الليل فإنها دأب الصالحين قبلكم وقربة إلى ربكم ومكفرة للسيئات ومنهاة عن الإثم". 

"و" ندب "صلاة الاستخارة" وقد أفصحت السنة عن بيانها، قال جابر رضي الله عنه كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يعلمنا الاستخارة في الأمور كلها كما يعلمنا السورة من القرآن، يقول: "إذا هم أحدكم بالأمر فليركع ركعتين من غير الفريضة ثم ليقل اللهم إني أستخيرك بعلمك وأستقدرك بقدرتك وأسألك من فضلك العظيم فإنك تقدر ولا أقدر وتعلم ولا أعلم وأنت علام الغيوب اللهم إن كنت تعلم أن هذا الأمر خير لي في ديني ومعاشي وعاقبة أمري أو قال عاجل أمري وآجله فاقدره لي ويسره لي ثم بارك لي فيه وإن كنت تعلم أن هذا الأمر شر لي في ديني ومعاشي وعاقبة أمري أو قال عاجل أمري وآجله فاصرفه عني واصرفني عنه واقدر لي الخير حيث كان ثم رضني به" قال: ويسمي حاجته رواه الجماعة إلا مسلم. وإذا استخار يمضي لا ينشرح له صدره وينبغي أن يكررها سبع مرات لما روي عن أنس قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "يا أنس إذا هممت بأمر فاستخر ربك فيه سبع مرات ثم انظر إلى الذي يسبق إلى قلبك فإن الخير فيه".

"و" ندب "صلاة الحاجة" وهي ركعتان. عن عبد الله بن أبي أوفى قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "من كانت له حاجة إلى الله تعالى أو إلى أحد من بني آدم فليتوضأ وليحسن الوضوء ثم ليصل ركعتين ثم ليثني على الله وليصلي على النبي صلى الله عليه وسلم ثم ليقل لا إله إلا الله الحليم الكريم سبحان رب العرش العظيم الحمد لله رب العالمين أسألك موجبات رحمتك وعزائم مغفرتك والغنيمة من كل بر والسلامة من كل إثم لا تدع لي ذنبا إلا غفرته ولا هما إلا فرجته ولا حاجة لك فيها رضى إلا قضيتها يا أرحم الراحمين". ومن دعائه اللهم إني أسألك وأتوجه إليك بنبيك محمد نبي الرحمة صلى الله عليه وسلم يا محمد إني توجهت بك إلى ربك في حاجتي هذه لتقضى لك اللهم فشفعه فيَّ.