Abdest'in Mekruhları

 Mekruh, sevilen şeyin ve edebin zıddıdır.  Abdest alana, adab kategorisinde olup müstehap diye isimlendirilen şeylerin zıddını yapmak mekruhtur. Yedi mekruhtan söz etmek mümkündür. Tabi bu, yaklaşık bir rakamdır. Yoksa daha fazla mekruh da sayılabilir.  İsraf etmek. Suyu dökerken israf etmek mekruhtur. Zira Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem, Sa’d’ı abdest alırken görmüş ve “Bu ne israftır ey Sa’d!” demiş, onun “Abdestte israf olur mu?” diye sorması üzerine şöyle buyurmuştur: “Evet, akan bir nehrin kenarında da olsan..!” Başa mesh verirken, bunu her defasında su almak suretiyle üç defa yapmak. (Çünkü asıl olan, bir defa su alarak bir defa mesh etmektir. Bir su ile üç defa meshetmek de mümkündür ancak kullanılmış suyu tekrar kullanmak  söz konusu olduğundan dolayı tavsiye edilmez.) Suyu çok kıt kullanmak. Bu, mesh eder gibi yıkamak şeklinde ortaya çıkar. Bu mekruhtur, çünkü sünnetteki uygulamaya zıttır. Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: İşlerin en hayırlısı, orta yollu olandır.  Yüze suyu vurmak. Çünkü yüzün şerefi bunu gerektirir. Ona suyu yumuşak şekilde iletmek gerekir. (Zira yüz insanın zatını, şahsiyetini temsil eder.) Dünyevi kelamla konuşmak. Çünkü bu, insanı abdest esnasında dua etmekten alıkor.  Bir özür olmaksızın başkasından yardım istemek. Zira Hazreti Ömer (r.a), bir defasında Allah Resulü’nü abdest alırken suyunu kendisinin döktüğünü görmüş ve yardım etmek istemiş, Allah Resulü de “Dur ey Ömer, ben namaza hazırlık yaparken (abdest alırken) herhangi birinin yardım etmesini istemmem.” buyurmuştur. Ancak hastalık, yaşlılık, zayıflık gibi özür olursa bunda bir mahzur yoktur. Zira, “zaruretler, mahzurlu şeyleri mübah hale getirir.” Hanefi alimlerden İmam Veberî, abdest alanın yardım istemesinde bir beis olmadığını söylemiştir. Çünkü Allah Resulü abdest alırken, hizmetçisi O’nun suyunu dökmüştür. Yıkamayı üç defadan fazla yapmak. Üçten az yapmak da öyledir. Çünkü bu ikisi de sünnete terstir. Amr b. Şuayb babasından o da dedesinden rivayet etmiştir: Bir bedevî, Allah Resulü’ne gelmiş ve abdesti sormuştu. Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem, uzuvlarını üçer defa yıkayarak abdest almayı gösterdi ve sonunda “İşte abdest böyle alınır. Kim bundan daha fazlasını yaparsa iyi bir şey yapmamış, haddi aşmış ve zulmetmiş olur.” buyurdu. Ebu Davud’un rivayetinde “..bundan fazla ya da eksik yapan.” şeklinde geçmiştir.

       الدرس الخامس والثلاثون

فصل في المكروهات

ويكره للمتوضىء سبعة أشياء: الإسراف في الماء، والتقتير فيه، وضرب الوجه به، والتكلم بكلام الناس، والاستعانة بغيره من غير عذر، وتثليث المسح بماء جديد، الزيادة على الثلاث في الغسل.

"و" مما "يكره" المكروه ضد المحبوب والأدب. فيكره "للمتوضئ" ضد ما يستحب من الآداب. "سبعة أشياء" لأنه للتقريب. فمنها "الإسراف في" صب "الماء" لقوله صلى الله عليه وسلم لسعد لما مر به وهو يتوضأ: "ما هذا السرف يا سعد؟" فقال: أفي الوضوء سرف؟ قال: "نعم وإن كنت على نهر جار". ومنه "تثليث المسح بماء جديد". "والتقتير فيه " بجعل الغسل مثل المسح. لأن فيه تفويت السنة وقال عليه السلام: "خير الأمور أوساطها". "و" يكره "ضرب الوجه به" لمنافاته شرف الوجه فيلقيه برفق عليه. 

"و" يكره "التكلم بكلام الناس" لأنه يشغله عن الأدعية. "و" يكره "الاستعانة بغيره" لقول عمر رضي الله عنه رأيت رسول الله صلى الله عليه وسلم يستقي ماء لوضوئه فبادرت أن أستقي له فقال: "مه يا عمر فإني لا أريد أن يعينني على صلاتي أحد". "من غير عذر" لأن الضرورات تبيح المحظورات. وعن الإمام الوبري أنه لا بأس به فإن الخادم كان يصب على النبي صلى الله عليه وسلم. 

وتكره " الزيادة على الثلاث في الغسل" وكذا النقص عن الثلاث، لأنه خلاف السنة، لما روى عمرو بن شعيب عن أبيه عن جده رضي الله عنهم قال: جاء أعرابي إلى النبي صلى الله عليه وسلم يسأله عن الوضوء، فأراه الوضوء ثلاثاً ثلاثاً ثم قال: هكذا الوضوء، فمن زاد على هذا، فقد أساء وتعدى وظلم. وفي رواية أبي داود: فمن زاد على هذا أو نقص.