Namaz Öncesi Bedeni Hazırlıklar -1
Tuvalette temizlik (istinca) yaparken, avret mahallerini (tamamen, gereğinden fazla) açmak caiz değildir. Çünkü gereksiz yere avret yerleri açmak haramdır, bunu yapan günah işlemiş olur. Dolayısıyla bir kimse, temizliğini taş (kağıt, bez gibi bir şey) ile avret mahallini silerek yapar. Bu temizliği yapmasa da onun namazı sahihtir. Necaset (pislik), kendi tabiî sınırını aştığında, bu aşan kısım katı haliyle ağırlık olarak, sıvı haliyle de alan olarak bir dirhem kadar olursa, bununla namaz sahih olmaz. Çünkü bu durumda izin verilen kısmın dışına çıkılmış olur. Bu hüküm, pisliği izale edecek su ya da sıvı bir şey bulabilme şartına bağlıdır. Yani pisliği giderecek bir şey varken, o necasetle namaz kılmak sahih olmaz. Pisliği giderecek bir şey varsa, kişi kendisini görebilecek birinin yanında avret mahallini açmadan tuvalet temizliğini yapmaya çalışır. Bununla imkan dahilinde haram bir şeyi yapmaktan korunmuş olur. Fakat necaset, kendi sınırları içindeki necasetle birleşmedikçe bir dirhemi geçmiyorsa, temizliği terk etmek zarar vermez. Çünkü tabiî sınır içindeki necasete itibar edilmez. Yani bu, namaza mani değildir. Tuvalet temizliğini şunlarla yapmak mekruhtur:
- Kemik ve hayvan dışkısı: Çünkü Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurur: “Hayvan dışkısı ve kemikle tuvalet temizliği yapmayın. Çünkü bu ikisi cinlerin azığıdır.” Hadisteki nehiy, haramlığı ifade eder.
- İnsan veya hayvanın yiyeceği: Çünkü bunların temizlikte kullanılması, onları tahkir ve israf manasına gelir. Bu ikisinden de Allah Resulü ümmetini nehyetmiştir.
- Kerpiç tuğla türünden şeyler: Çünkü bunlarla necaset mahalli tam temizlenmez. Ayrıca bunlar insana eza da verir. Dolayısıyla mekruhtur.
- Küçük taş: Bu, hem temizliği iyi yapmaz hem de insanın elini kirletir.
- Kömür: İnsanın elini ve vücudunu kirletir.
- Cam ve kireç: Çünkü bunlar vücuda zarar verir.
- İpek ve pamuk gibi değerli eşyalar: Çünkü bunda malî zarar söz konusudur. Bunlarla temizlik yapmak fakirliğe sebebiyet verir.
- Sağ el: Sağ el ile tuvalet temizliği yapmak mekruhtur. Çünkü Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Biriniz idrarını yaptığında sağ eliyle mahrem organına dokunmasın. Su içtiğinde de tef nefeste içmesin.” Ancak sol elini kullanamama gibi bir özür söz konusu olursa, hizmetçinin su dökmesiyle ya da akan bir su ile temizlik yapılabilir.
الدرس السابع والعشرون
آداب الإستنجاء
لا يجوز كشف العورة للاستنجاء. وإن تجاوزت النجاسة مخرجها وزاد المتجاوز على قدر الدرهم لا تصح معه الصلاة إذا وجد ما يزيله. ويحتال لإزالته من غير كشف العورة عند من يراه. ويكره الاستنجاء بعظم وطعام لآدمي أو بهيمة وآجُرّ وخزف وفحم وزجاج وجِصّ وشيء محترم كخرقة ديباج وقطن، وباليد اليمنى إلا من عذر.
"لا يجوز كشف العورة للاستنجاء" لحرمته والفسق به، ويمسح المخرج من تحت الثياب بنحو حجر. وإن تركه صحت الصلاة بدونه. "وإن تجاوزت النجاسة مخرجها وزاد المتجاوز" بانفراده "على قدر الدرهم" وزنا في المتجسدة ومساحة في المائعة، "لا تصح معه الصلاة" لزيادته عن القدر المفوَّه عنه "إذا وجد ما يزيله" من مائع أو ماء "ويحتال لإزالته من غير كشف العورة عند من يراه" تحرزا عن ارتكاب المحرم بالقدر الممكن. وأما إذا لم يزد إلا بالضم لما في المخرج فلا يضر تركه لأن ما في المخرج ساقط الاعتبار.
"ويكره الاستنجاء بعظم" وروث لقوله عليه الصلاة والسلام: "لا تستنجوا بالروث ولا بالعظام فإنهما زادُ إخوانكم من الجن"، والنهي يقتضي التحريم. "وطعام لآدمي أو بهيمة" للإهانة والإسراف وقد نهى عنه عليه الصلاة والسلام. "وآجر" بمد الهمزة وضم الجيم وتشديد الراء المهمَلة، فارسي معرَّب، وهو الطوب بلغة أهل مصر. ويقال له آجور - على وزن فاعول - اللبِن المحْرَق، فلا ينقّي المحل ويؤذيه فيكره. "وخَزْف" صغار الحصى فلا ينقّي ويلوّث اليد "وفحم" لتلويثه "وزجاج وجِص" لأنه يضر المحل "وشيء محترم" لتقومه "كخِرْقة ديباج وقطن" لإتلاف المالية، والاستنجاء بها يورث الفقر. "و" يكره الاستنجاء "باليد اليمنى" لقوله صلى الله عليه وسلم: "إذا بال أحدكم فلا يمسح بيمينه وإذا شرب فلا يشرب نفَسا واحدا". "إلا من عذر" باليسرى فيستنجي بصب خادم أو من ماء جار.