Haccın Sünnetleri

İhrama girmeden önce gusül abdesti almak. Bu, hayız ve nifas halindeki kadınlar için de geçerlidir. İhram alınamasa da abdest almak. Bir üste bir de alta olmak üzere iki parça beyaz ve yeni ihram giymek. Koku sürünmek, iki rekat namaz kılmak. İhram giydikten sonra sesini yükselterek telbiye getirmek. Ayrıca namazdan sonra, yüksek bir yere çıktığında, vadiye indiğinde, bir kafileyle karşılaştığında, seherlerde telbiye getirmek.  Efendimize salavat getirmek, cenneti, Allah’ın makbul kullarıyla beraber olmayı istemek, cehennemden Allah’a sığınmak, Mekke’ye girmek için gusül almak, oraya Mualla kapısından ve gündüz girmek. Kabe’yi görünce tekbir ve tehlil getirmek, ardından istediği şekilde dua etmek.  Kabe’yi selamlama (kudüm) tavafı yapmak. Bu, hac ayları dışında da olsa yapılır. Eğer bu tavaftan sonra sa’y yapacaksa, tavafta ıztıba (sağ omuzu ve sağ kolu açık tutma) ve remel (tavafın ilk üç şavtında çalımlı ve hızlı yürüyüş) yapmak. Bu ikisini hac ayları içinde yapılan tavaflarda yapmak gerekir.  Sa’y yaparken, erkeklerin iki yeşil direk arasında hervele (çalımlı ve hızlı yürüyüş) yapmaları. Geri kalan kısımlarda ağır ve vakur yürümek.  Bolca tavaf yapmak da sünnettir. Mekke dışından gelenler için bolca tavaf yapmak, nafile namaz kılmaktan daha faziletlidir.  Zilhicce’nin yedinci günü öğle namazından sonra Mekke’de hutbe vermek. Bu, arada oturmaksızın verilen bir hutbedir. Bu hutbede hatip, haccın menasikini (uygulanması gereken kurallar) anlatır. Zilhicce’nin sekizinci günü (terviye) güneş doğduktan sonra Mina’ya doğru yola çıkmak ve o gece Mina’da gecelemek. Sonra Mina’dan arefe günü güneş doğduktan sonra Arafat dağına çıkmak. İmamın o gün zevalden sonra ve öğle ile ikindiyi cem-i takdim ile cem etmeden önce iki kısımdan oluşan hutbe vermesi. Bu hutbeler arasında oturulur.  Yalvarıp yakarmaya, huşu ile göz yaşları dökmeye çalışmak. Kişinin kendisine, anne babasına, kardeşlerine istediği kadar dua etmesi,  dünya ve ahirette afiyet dilemesi.  Müzdelife’den inerken Batn-ı vadi tarafından yüksek bir yerden, Kuzeh dağının yakınına inmek. Kurbanın birinci gecesi burada gecelemek.  Mina günlerinin gecelerinde bütün metaıyla, yüküyle beraber Mina’da gecelemek. Yükünü önceden Mekke’ye göndermek (kalbi ve zihni meşgul edeceğinden) mekruh görülmüştür.  Şeytan taşlama esnasında, Mina’yı sağına, Mekke’yi soluna almak. Her gün büyük şeytanı (cemretü’l-akabe) taşlama sırasında binekli olmak. Hayf Mescidi’nden sonra gelen ilk şeytanı (cemretü’l-ûlâ) yaya olarak taşlamak. Şeytan taşlarken, Batn-ı vadî’de durmak. Birinci gün şeytanı güneşin doğuşuyla zevali arasında; diğer günlerde ise zeval ile güneşin batışı arasında taşlamak.  İfrad haccı yapan kişinin kurban kesmesi. Sadece nafile kurban kesenler ile temettü ve kıran haccı yapanların kestikleri kurbanlarının etlerinden yemeleri. (Cinayet neticesi kesilen kurbanların etlerinden sahipleri yiyemezler.) Kurbanın birinci günü, ilk hutbe gibi bir hutbe vermek. Bu hutbede hatip, kalan hac kurallarını anlatır. Bu, hac esnasındaki üçüncü hutbedir.  İsteyenlerin, Zilhicce’nin on ikinci günü, Mina’dan güneş batmadan önce ayrılması. Mina’dan ayrıldıktan sonra Muhassab denilen mevkide bir müddet konaklamak.   Zemzem suyundan iyice doyuncaya kadar içmek. Zemzemi ayakta Kabe’ye dönüp ona bakarak içmek. Zemzemden başına ve bedenine dökmek. Zemzem içerken dünya ve ahiret işlerinden ne murad edilirse ona nail olunur. Mültezem denilen (Hacerü’l-esved ile Kabe’nin kapısı arasındaki) kısma iltizamda bulunmak. Bu da bir müddet yüzünü ve göğsünü o kısma dayayıp Kabe’nin örtüsüne sarılarak yapılır. Burada kişi istediği kadar dua eder. Kabe’nin eşiğini öpmek ve ona edep ve tazimle girmek de sünnettir.

سنن الحج

منها: الاغتسال ولو لحائض ونفساء، أو الوضوء إذا أراد الإحرام، ولُبس إزار ورداء جديدين أبيضين، والتطيب، وصلاة ركعتين، والإكثار من التلبية بعد الإحرام رافعا بها صوته متى صلى أو علا شَرَفا أو هبط واديا أو لقي رَكْبا وبالاسحار. والصلاة على النبي صلى الله عليه وسلم، وسؤال الجنة وصحبة الأبرار، والاستعاذة من النار، والغسل لدخول مكة ودخولها من باب المعلاة نهارا، والتكبير والتهليل تلقاء البيت الشريف والدعاء بما أحب عند رؤيته وهو مستجاب. 

وطواف القدوم ولو في غير أشهر الحج، والاضطباع فيه والرَمَل إن سعى بعده في أشهر الحج، والهرولة فيما بين الميلين الأخضرين للرجال، والمشي على هِينة في باقي السعي، والإكثار من الطواف وهو أفضل من صلاة النفل للآفاقي، والخطبة بعد صلاة الظهر يوم سابع ذي الحجة بمكة وهي خطبة واحدة بلا جلوس يعلِّم المناسك فيها. 

والخروج بعد طلوع الشمس يوم التروية من مكة لمنى والمبيت بها، ثم الخروج منها بعد طلوع الشمس يوم عرفة إلى عرفات فيخطب الإمام بعد الزوال قبل صلاة الظهر والعصر مجموعة جمع تقديم خطبتين يجلس بينهما، والاجتهاد في التضرع والخشوع والبكاء بالدموع والدعاء للنفس والوالدين والإخوان بما شاء من أمر الدارين، والدفع بالسكينة والوقار بعد الغروب من عرفات، والنزول من مزدلفة مرتفعا عن بطن الوادي بقرب جبل قُزَح، والمبيت بها ليلة النحر والمبيت بمنى أيام منى بجميع أمتعته، وكره تقديم ثَقَله إلى مكة إذ ذاك. 

ويجعل منى عن يمينه ومكة عن يساره حال الوقوف لرمي الجمار، وكونه راكبا حالة رمي جمرة العقبة في كل الأيام، وماشيا في الجمرة الأولى التي تلي مسجد الخَيْف، والقيام في بطن الوادي حالة الرمي، وكون الرمي في اليوم الأول فيما بين طلوع الشمس وزوالها، وفيما بين الزوال وغروب الشمس في باقي الأيام.

ومن السنة، هدي المفرِد بالحج والأكل منه ومن هدي المتطوع والمتعة والقران فقط. ومن السنة: الخطبة يوم النحر مثل الأولى يعلِّم فيها بقية المناسك وهي ثالثة خطب الحج. وتعجيل النفر إذا أراده من منى قبل غروب الشمس من اليوم الثاني عشر. ومن السنة النزول بالمحصَّب ساعة بعد ارتحاله من منى، وشرب ماء زمزمَ والتضلع منه، واستقبال البيت والنظر إليه قائما، والصب منه على رأسه وسائر جسده وهو لما شُرب له من أمور الدنيا والآخرة.

ومن السنة التزام الملتزَم وهو أن يضع صدره ووجهه عليهم والتشبث بالأستار ساعة داعيا بما أحب، وتقبيل عَتَبة البيت ودخوله بالأدب والتعظيم.