Nafile Oruçlar

Orucun beşinci kısmı nafilelerdir. Buraya kadar saydıklarımızın dışında kalan oruçlardır. Bu oruçların mekruh olduğuna dair de Şari’den (Efendimiz’den sas) her hangi bir rivayet yoktur. Ayrıca bunlar herhangi bir vakte de tahsis edilmemişlerdir. Mekruh olmayan herhangi bir günde tutulabilir.  Altıncı kısım ise mekruh oruçlardır. Mekruh oruçlar ikiye ayrılır: Tenzihen ve tahrimen mekruh. Tenzihen mekruha örnek: On veya onbirinci günden müstakil olarak sadece Muharrem’in dokuzuncu gününde oruç tutmak. Tahrimen mekruha örnek: Ramazan ve Kurban Bayramının birinci günlerinde oruç tutmak. Çünkü bu günlerde oruç tutmak, Allah’ın ziyafetini reddetmek manasına gelir. Ayrıca bu konuda Efendimizin “bu günlerde oruç tutmayın” emrine muhalefet söz konusudur.  Tahrimen mekruh oruca bir örnek de, teşrik günlerinde tutulan oruçtur. Çünkü bu konuda yasak vardır. Hanefi alimlerden Kemal b. Hümam el-Burhan adlı usul-ü fıkh eserinde, bayram ve teşrik günlerinde tutulan oruçları haram olarak vasıflandırmıştır.  Sadece Cuma günü oruç tutmak da mekruhtur. Çünkü Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Geceler arasında sadece Cuma gecesini, kalkıp namaz kılmaya tahsis etmeyin. Günler arasından da sadece Cuma gününü oruç tutmaya ayırmayın. Ancak tutageldiğiniz mutat oruçlar Cuma gününe denk gelirse o başka.” (Müslim) Sadece Cumartesi günü oruç tutmak da mekruhtur. Bu konuda Allah Resulü şöyle buyurmuştur: Farzın dışında Cumartesi günleri oruç tutmayın. Bu günde, yiyecek bir şey bulamasanız bile bir üzüm kabuğunu, bir ağaç parçasını çiğnemek suretiyle de olsa oruç tutmadığınızı ortaya koyun. (Ahmed b. Hanbel, Ashab-ı Sünen) Sadece Nevruz günü oruç tutmak da mekruhtur. (Arapça’da nevruz kelimesine uygun ‘fev’ûl’ kalıbı olmadığından vav harfi ya harfine dönüşerek, Nîrûz olmuş ve Arapça’ya bu şekilde geçmiştir.) Nevruz, bahar mevsiminin başlangıcında kutlanan bir bayramdır.  Aynı şekilde sadece Mihrican günlerinde de oruç tutmak mekruhtur. Bu da sonbaharın başlangıç günüdür. Mihrgân kelimesinin Arapçalaşmış halidir. Bu iki günde oruç tutulmasının mekruh olmasının sebebi, orucun  bu günleri kutsama manasına gelmesidir.  Halbuki dinimiz, bize belirtilen günlerin dışında herhangi bir günü kutsamamızı yasaklamıştır. Ancak mutat tutulan oruçlar bu günlere denk gelirse o zaman kerahet (sakınca) ortadan kalkar.  Visal orucu da mekruhtur. Visal, en az iki günü hiç bir şey yemeden oruçlu geçirmektir.  Ayrıca susma orucu da mekruhtur. Yani insan normal oruç tutarken, ona ilave olarak hiç konuşmamak suretiyle susma orucu da tutayım diyemez. İnsan konuştuğunda hayır konuşmalı ve ihtiyacı olduğunda da konuşmamazlık etmemelidir.  Bütün zamanı oruçlu geçirmek de mekruhtur. Çünkü bu insanı zayıflatır. Ayrıca bu zamanla insanın tabiatı haline gelir. Bu durumdaki bir insan için yeme içme artık bir zevk olmaktan çıkar. İbadetler ise insandaki zevklere muhalefet etme mantığı üzerine kuruludur. Namaz da oruç da insandaki zevkleri kısıtlar. Sürekli oruç tutan bir insan, kendisinde bir zevk kısıtlamış olmayacaktır. Çünkü artık onun için yememek içmemek bir zevktir.  Son olarak, kadının, kocasının izni olmadan nafile oruç tutması da mekruhtur. Çünkü kocasının onunla münasebet ihtiyacı olabilir ya da sair işlerle alakalı onun üzerinde hakkı vardır. O hakları yerine getirebilmesi için oruçlu olmaması gerekir. Nafile oruç tutan kadına, kocasının orucu bozdurma hakkı vardır. Tevfik Allah’tandır.   

تقسيم الصوم - 3

"وأما" القسم الخامس وهو "النفل فهو ما سوى ذلك" الذي بيناه "مما" أي صوم "لم يثبت" عن الشارع "كراهته" ولا تخصيصه بوقت. 

"وأما" القسم السادس وهو "المكروه فهو قسمان: مكروه تنزيها ومكروه تحريما الأول" الذي كره تنزيها "كصوم" يوم "عاشوراء منفردا عن التاسع" أو الحادي عشر. "والثاني" الذي كره تحريما "صوم العيدين" الفطر والنحر للإعراض عن ضيافة الله ومخالفة الأمر. 

"و" منه صوم "أيام التشريق" لورود النهي عن صيامها. وهذا التقسيم ذكره المحقق الكمال بن الهمام رحمه الله وقد صرح بحرمة صوم العيدين وأيام التشريق في البرهان. "وكره إفراد يوم الجمعة" بالصوم لقوله صلى الله عليه وسلم: "لا تَخُصُّوا ليلة الجمعة بقيام من بين الليالي ولا تخصوا يوم الجمعة بصيام من بين الأيام إلا أن يكون في صوم يصومه أحدكم" رواه مسلم. 

"و" كره "إفراد يوم السبت" به، لقوله صلى الله عليه وسلم: "لا تصوموا يوم السبت إلا فيما افتُرض عليكم. فإن لم يجد أحدكم إلا لِحَاءَ عِنَب أو عُودَ شجرة فليَمْضُغْه" رواه أحمد وأصحاب السنن إلا النسائي. 

"و"  كره إفراد "يوم النيروز" أصله نوروز لكن لِما لم يكن في أوزان العرب فوعول أبدلوا الواو ياء، وهو يوم في طرف الربيع. "أو" إفراد يوم "الْمِهرَجان" معرَّب مِهْرِكَان وهو يوم في طرف الخريف. لأن فيه تعظيم أيام نُهينا عن تعظيمها. "إلا أن يوافق" ذلك اليومُ "عادتَه" لفوات علة الكراهة بصوم معتاده. 

"وكره صوم الوصال ولو" واصل بين "يومين" فقط، للنهي عنه. "وهو" أي الوصال "أن لا يفطر بعد الغروب أصلا حتى يتصل صومُ الغد بالأمس". وكره صوم الصمت، وهو أن يصوم ولا يتكلم بشيء فعليه أن يتكلم بخير وبحاجة دعت إليه. 

"وكره صوم الدهر" لأنه يضعِّفه أو يصير طبعا له. ومبنى العبادة على مخالفة العادة. ولا تصوم المرأة نفلا بغير رضا زوجها، وله أن يفطرها لقيام حقه واحتياجه، والله الموفِّق.

[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]