İstibra, Temizlik İmandandır!

İSTİBRA

Bir erkeğin, tuvaletini yaptıktan sonra, idrarın eseri kalmayıncaya ve bu konuda kalbi mutmain oluncaya kadar, mutat olduğu üzere istibra yapması lazımdır. Bu da ya yürümekle ya öksürmeye benzer boğaz temizleme hareketleriyle ya yan yatarak ya da bunların dışında bir yolla olur. İdrarın sızıntısının kalmadığı konusunda kalp mutmain oluncaya kadar abdeste başlamak caiz değildir.  Açıklama Erkeğin istibra yapması lazımdır. Burada “lazım” kelimesi kullanılmıştır. Çünkü “lazım”, “vacip” kelimesinden daha kuvvetli bir gerekliliği ifade eder. Vacip kelimesi de “caiz” sözcüğünden daha kuvvetli mana bildirir.  İstibradan maksat, tuvalet esnasında pisliğin çıktığı yerde pisliğin eseri kalmayıncaya kadar temizlenmeyi istemektir. Bu da idrarın eseri giderilinceye kadar olur. Yani avret mahalline konulup çekildiğinde taşın ya da kağıdın üzerinde bir ıslaklık olmayıncaya kadar yapılır. Ayrıca bu konuda kalbin de mutmain olması gerekir. Kadın ise istibra yapmaz. Ama Şafiî ve Hanbelîlere göre kadın da istibra yapar. Hanefilere göre kadın tuvaletini yaptıktan sonra bir müddet bekler, sonra temizliğini yapar.  Erkeğin istibrası mutat olduğu üzere yapılır. Bu da ya yürümekle ya öksürmeye benzer boğaz temizleme hareketleriyle, ya sol tarafına yatmakla ya da bunların dışında bir şeyle olur. Zira insanların âdetleri değişebilir, dolayısıyla bir şekille sınırlandırılamaz.  İdrarın sızıntısının giderildiği konusunda kalp tatmin olmadıkça abdeste başlamak caiz olmaz. Çünkü avret mahallinin ucunda damla şeklinde de olsa pisliğin görülmesi abdestin sıhhatine mani olur. 

الاستبراء

يلزم الرجلَ الاستبراءُ حتى يزول أثرُ البول ويطمئنَّ قلبه على حسب عادته، إما بالمشي أو التنحنح أو الاضطجاع أو غيره. ولا يجوز الشروع في الوضوء حتى يطمئن بزوال رشح البول. 

(يلزم الرجلَ الاستبراءُ) عُبر باللازم لأنه أقوى من الواجب. والمراد من الاستبراء طلب براءة المخرج عن أثر الرَشْح. (حتى يزول أثر البول) بزوال البلل الذي يظهر على الحجر بوضعه على المخرج. (و يطمئنَّ قلبه) أي الرجل ولا تحتاج المرأة إلى الاستبراء بل تنتظر قليلا ثم تستنجي. واستبراءُ الرجل (على حسب عادته إما بالمشي أو بالتنحنح أو الاضطجاع) على شقه الأيسر (أو غيره) لاختلاف عادات الناس فلا يقيد بشيء. (ولا يجوز) أي لا يصح (الشروع في الوضوء حتى يطمئن بزوال رشح البول) لأن ظهور الرشح برأس السبيل مثل تقاطره يمنع صحة الوضوء.