Fıkıh Dersleri, (Aksamu'l-Miyah)

Temizlik açısından sular beş kısımdır:

1- Temiz ve temizleyici olup mekruh olmayan sular.

2- Temiz ve temizleyici olup mekruh olan sular.

3- Temiz olan fakat temizleyici olmayan sular: Bunlar, abdestsiz birinin abdest ya da gusülde kullandığı su ile, abdestli birinin sırf Allah’a daha fazla yaklaşabilmek için (ibadet kastıyla) aldığı ikinci abdestte kullandığı sudur. Fıkıhtaki ismiyle bu, mâ-i müsta’mel yani kullanılmış sudur. Abdest ya da gusülde, vücuttan ayrılan su, mâ-i müsta’meldir.  En sahih görüşe göre, kendi kendilerine çıkmış olsalar bile ağaç ve meyvelerden çıkan sularla abdest almak caiz değildir.  Pişirmek suretiyle ya da bir başka maddenin galip gelmesiyle tabiatını kaybeden suyla da abdest alınmaz.  Bir suya başka bir maddenin galip gelmesi şu suretlerde olur:  a- Temiz katı maddelerin karışması: Zaferan, meyve ve ağaç yaprağı gibi temiz katı maddeler bir suya karıştığında, suyun tabiatından sayılan “incelik” ve “akıcılık” kayboluyorsa o suyla abdest alınmaz. Çünkü o madde, suya galip gelmiştir. Suyun üç vasfı olan renk, koku ve tadın üçünün birden, bu temiz katı maddelerle değişmesi ise abdeste zarar vermez.  b- Temiz sıvı maddelerin karışması: İki vasfı olan bir temiz sıvı suya karıştığında, o iki vasıftan biri suda görünüyorsa, suya galip gelmiş demektir. Buna örnek süttür. Çünkü sütün iki özelliği vardır: Renk ve tat. Sütün kokusu yoktur. Yani kaynamadığı takdirde sütten koku çıkmaz.  Üç vasfı olan bir temiz sıvının ise iki vasfının suda görünmesi, onun suya galip geldiğine delildir. Bunun bir örneği ise sirkedir.  c- Vasfı olmayan temiz bir sıvının suya karışması: Mâ-i müsta’mel ile kokusu kesilmiş gül suyu bunun örnekleridir. Bunların suya galebesi, tartıya göre olur. Eğer bunlar suyun içinde yüzde elliden fazlaysa suya galip gelmişler demektir. Mesela 2 rıtl (bir rıtl 450 gr) mâ-i müsta’mel, 1 rıtl mutlak suya karışmışsa, bununla abdest alınmaz. Tersi olduğunda ise abdest alınabilir. 

4- Necis (pis) sular: Az ve durgun sulara necis bir şey karıştığında o su pis olur. 10 x 10 zira’lık bir alanda bulunan su az sudur. (Bir zira’, 75 cm’dir. Dolayısıyla bu alanın ölçüsü 750cm x 750cm = Yaklaşık 56 m2 olur.) Burada, necis şeyin hiçbir vasfı suda görünmese de o su pistir.  Az fakat akıcı suya gelince, necis bir şey bu suya karıştığında onun üç vasfından biri suda görünürse o su pis kabul edilir. O üç vasıf ise, tat, renk ve kokudur.

5- Temizleyiciliği şüpheli olan su: Katır veya eşeğin içtiği sudan arta kalan su, âlimlerin çoğuna göre temiz olsa bile temizleyiciliğinde şüphelidir. Bu suyla abdest almak, ancak başka su bulunmadığında caizdir.