Namazın Sünnetleri -1

67. DERS Sünnet’ün hükmüyla alakalı en sahih görüş şöyledir: Sünneti terk etmek namazı bozmaz, sehiv secdesi gerektirmez. Ancak sünneti kasten terk eden isaet (hata, zarar) işlemiş olur. İsaet, kerahetten daha hafif bir şeydir. Sünneti yerine getiren sevap kazanır, terk eden kınanır.  Namazın sünnetleri takriben elli bir tanedir: Tekbir alırken erkeklerin ellerini kulak hizasına kadar kaldırmaları sünnettir. Allah Resulü, namaza başlarken tekbir alırken, baş parmakları kulaklarının hizasına gelecek şekilde ellerini kaldırır sonra da Sübhaneke duasını okurdu.  Kadınlar ellerini sahih görüşe göre omuz hizasına kadar kaldırırlar. Çünkü onların kolları da avrettir, namazda örtülmesi gerekir. Böyle yapmaları ise kollarının açılmaması için en uygun şekildir. Hasan b. Ziyad ise, kadınların ellerini kulak hizasına kadar kaldırabilecekleri yönünde rivayette bulunmuştur.  Tekbir alırken el parmaklarını açmak da sünnettir. Bunun şekli şöyledir: Ne tamamen birbirine bitiştirir ne de tamamen ayırır, normal haline bırakır. Zira Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem) tekbir almak ellerini kaldırdığında parmaklarını normal şekilde açık tutardı.  İmam Azam’a göre, cemaatin imamla aynı anda tekbir alması sünnettir.  Çünkü Allah Resulü, “İmam tekbir alırken siz de tekbir alın” buyurmuştur. Hadisteki ‘izâ = iken’ edatı, hakiki olarak vakti gösterir. İmam tekbir alır iken, cemaatin tekbir alması gerektiğini bildirir. İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise, cemaat imamın tekbirinden sonra tekbir alır. Onlar, hadisteki ‘fe’ harfini takip fe’si (hemen arkasından takip etmeyi ifade eden) olarak değerlendirdikleri için bu görüşe ulaşmışlardır. Bununla beraber, sahih görüşe göre imamla beraber tekbir almanın cevazı konusunda ihtilaf yoktur.  Erkeğin sağ elini sol elinin üstüne koyup ikisini de göbek altına gelecek şekilde tutması da sünnettir. Bu konuda Hazreti Ali’den, sünnetin bu şekilde olduğuna dair bir rivayet gelmiştir.  Eller kıyamda şu şekilde tutulur: Sağ elin iç yüzü (kef) sol elin dış yüzüne (kef) halka yapacak şekilde konur. Halka ise baş parmakla küçük parmağı bileği kavrayacak şekilde tutmakla olur. Efendimiz’den (sallallahu aleyhi ve sellem) iki türlü rivayet de (sağ elini sol elin üstüne sadece koymak ve koyduktan sonra bileği halka şeklinde kavramak) gelmiştir. Alimlerin pek çoğu, iki rivayeti birleştirerek amel etmeyi uygun görmüşlerdir.  Bazıları iki hadisle birden amel etmeyi sünnete ve mezheplerin görüşlerine aykırı görmüşlerdir. Bunun yerine bazen bu rivayetlerden biriyle bazen de diğeriyle amel etmeyi uygun bulmuşlar, böylece her seferinde gerçekten sünnetlerden birine göre amel edilmiş olacağını bildirmişlerdir.  Kadın ise sağ elini sol elinin üstüne halka yapmadan koyar ve ikisini de göğsünün üstüne koyar. Çünkü bu şekil, onun tesettürüne daha uygundur.

الدرس السابع والستون

سنن الصلاة - 1

وهي احدى وخمسون: رفع اليدين للتحريمة حذاء الأذنين للرجل وحذاء المنكبين للمرأة، ونشر الأصابع، ومقارنة إحرام المقتدي لإحرام إمامه، ووضع الرجل يده اليمنى على اليسرى تحت سرته، وصفة الوضع أن يجعل باطن كف اليمنى على ظاهر كف اليسرى محلِّقا بالخنصر والإبهام على الرسغ، ووضع المرأة يديها على صدرها من غير تحليق.

من أحكم أحكام السنة أن تركها لا يفسد الصلاة ولا يوجب سجود السهو، غير أنه يكون مسيئا إذا تركها عمدا، والإساءة أخف من الكراهة، ويثاب على فعلها ويلام على تركها.

"وهي إحدى وخمسون" تقريبا. فيسن "رفع اليدين للتحريمة حذاء الأذنين للرجل"، لأن رسول الله صلى الله عليه وسلم كان إذا افتتح الصلاة كبر ثم رفع يديه حتى يحاذي بإبهاميه أذنيه ثم يقول: "سبحانك اللهم وبحمدك ... " الخ. "و" رفع اليدين "حذاء المنكبين للمرأة" على الصحيح، لأن ذراعيها عورة ومبناه على السِتر. وروى الحسن أنها ترفع حذاء أذنيها. "و" يسن "نشر الأصابع" وكيفيته أن لا يضم كل الضم ولا يفرج كل التفريج بل يتركها على حالها منشورة، لأنه صلى الله عليه وسلم كان إذا كبر رفع يديه ناشرا أصابعه. 

"و" يسن "مقارنة إحرام المقتدي لإحرام إمامه" عند الإمام، لقوله صلى الله عليه وسلم: "إذا كبر فكبِّروا". لأن ’إذا‘ للوقت حقيقة. وعندهما بعد إحرام الإمام، جعلا الفاء للتعقيب ولا خلاف في الجواز على الصحيح. 

"و" يسن "وضع الرجل يده اليمنى على اليسرى تحت سرته" لحديث علي رضي الله عنه أن من السنة وضع اليمنى على الشمال تحت السرة. "وصفة الوضع أن يجعل باطن كف اليمنى على ظاهر كف اليسرى محلقا بالخنصر والإبهام على الرسغ" لأنه لما ورد أنه صلى الله عليه وسلم يضع الكف على الكف وورد الأخذ، فاستحسن كثير من المشايخ تلك الصفة عملا بالحديثين. وقيل أنه مخالف للسنة والمذاهب فينبغي أن يفعل بصفة أحد الحديثين مرة وبالآخر مرة أخرى فيأتي بالحقيقة فيهما. "و" يسن "وضع المرأة يديها على صدرها من غير تحليق" لأنه أستر لها.